Lastik Seçimi ve Bakımı: Hangi Lastik Nasıl Kullanılmalı?
Şubat 2017 sonu itibariyle kayıtlı araç sayısı 21 milyonu geçti. Kullandığımız araçların markası modeli ne olursa olsun ortak noktalarından biri lastikleridir. Araç kazalarının çok yaşandığı ülkemizde lastik seçimi ve bakımı en önemli konulardan biridir.
Lastiğinizin ebatlarını mutlaka aracınız için önerilen ölçülerde seçin. Bazen araçların modifiye edilmesi sırasında önerilen ebatların dışına çıkılabilmektedir fakat bu modifikasyon profesyonel kişilerce yapılıyorsa muhtemelen sizin için tehlike oluşturmayacaktır ama mutlaka yakıt sarfiyatınızı artıracaktır. Aracınızın üzerinde takılı gelen lastikleri incelerseniz mutlaka üzerinde ölçülerini bulabilirsiniz. Lastiğinizin üzerinde 205 55 R16 biçiminde 3 basamaklı bir rakamlar öbeği görürseniz bu sizin lastiğinizin ölçülerini gösterir. Bu ölçülerin ne anlama geldiği uzun uzun anlatılabilir fakat pratikte size hiçbir katkı sağlamaz. Yine de öğrenmek isterseniz tıklayınız.
Avrupa Birliği kriterlerine göre lastiklerde mutlaka bilgilendirme etiketi bulunması gerekiyor. Bu uygulama 2012 yılından beri ülkemizde de uygulanıyor. Bu etiketler 3 kriterle bize lastik hakkında fikir veriyor ve farklı marka ve modeldeki lastikleri kolayca kıyaslayabilmemizi sağlıyor.
Bu kriterler, yakıt tasarrufu, ıslak zemin fren mesafesi ve gürültü düzeyi dir. İlk 2 kriter harflerle sınıflandırılmış, A ile G arasında derecelendirilir. En iyi seçenek A en kötü seçenek G’dir. Gürültü seviyesi de hoparlör simgesinin üzerine 3 seviyeli dalga işareti ile belirlenir. En sessiz lastik 1 dalga, en gürültülü lastik 3 dalgayla gösterilir. Bununla beraber lastiğin gürültü seviyesi desibel (dB) olarak da etiket üzerinde yer alır.
Yakıt tasarrufu her ne kadar yol durumu ve sürüş stiline göre değişse de aynı şartlarda kullanılan araçlarda her harf arasında yaklaşık %1,5 oranında yakıt tüketimi fark eder. Yani A sınıfı ile G sınıfı arasında yaklaşık %7,5 oranında daha az yakıt sarfedilir. Alacağınız lastiğin A sınıfı ile B sınıfı arasında yani bir kademede size sağlayacağı tasarruf tutarı 50 ila 75 TL arasında değişir. Aylık yakıt gideriniz 400 TL’yi aşıyorsa kazancınız yılda 80 TL olur, 4 lastiği ortalama 3 yıl kullanırsanız 240 TL. toplamda elde edeceğiniz kazanç. Bu da lastik başına 60 TL fiyat farkı olmadığı durumlarda tasarruflu olanı tercih edilebilir. Ancak verdiğiniz fiyat farkını peşin ödeyecek, tasarrufu kuruş kuruş yaparak, yıllar sonra kara geçeceksiniz. Aracınız ticari amaçlı olarak çok kilometre yapmıyorsa yakıt kriteri sizin için çok anlamlı değildir ve bu kriteri seçiminizde göz ardı edebilirsiniz.
Yağışlı havalardaki fren mesafesi de A ile G arasında derecelendirilmiştir. Her harf arasında ortalama 80 km/s hızda fren mesafesi 3 metre fark eder, bu da A ile G arasında 18 metre civarındadır. Trafikte acil durumlarda santimlerin bile önemli olduğunu düşünürseniz mümkün olduğu kadar bütçenizi zorlayarak A sınıfı fren mesafesine yakın lastikleri seçmeye özen göstermelisiniz.
Gürültü seviyesi (dB) , lastiklerinizin sürüş esnasında yolla arasındaki sürtünmeden kaynaklanan ses düzeyini gösterir. 68 dB ile 72 dB arasında gürültü seviyesi değişen çeşit çeşit lastik vardır. 68 dB ile 72 dB arasındaki ses farkı yaklaşık 4 kata denk gelir. 72 dB ne kadarlık bir sese karşılık geldiğini bilmek, akıllı telefonunuza Play Store’dan indireceğiniz “ Ses Seviyesi Ölçer
” uygulamasıyla veya AppStore’dan indireceğiniz benzer bir uygulama ile ölçebilirsiniz. Televizyonunuzda parazitli bir kanal seçerek ses düzeyini 72’ye gelene kadar ayarlayın, lastiklerinizden çıkan sesi bu şekilde duyabilirsiniz. Fakat bu ses tamamen aracınızın içine girmez, aracınızın kalitesine ve ses yalıtımına göre daha da düşecektir. Yüksek hızlarda lastik sesi daha da yükselecektir. Konforunuza düşkünseniz veya gürültü başınızı ağrıtıyorsa bu kriter sizin için önem arzediyor demektir.
Lastiğinizi alırken etiket dışında dikkat etmeniz gereken bir diğer husus da üretim tarihidir. Lastiklerin raf ömrünün her ne kadar 10 yıl olduğu söylense de kimse 7 yıl önce üretilmiş bir lastiği almak istemez. Tercih edilen üretim tarihi satın alınan yıl veya bir önceki yılın son çeyreğidir. Alacağınız lastiği biraz dikkatlice incelediğinizde çerçeve içinde 4 haneli bir sayı görürsünüz, bu sayının ilk 2 rakamı üretim haftasını son 2 rakamı ise üretim yılının son iki hanesini ifade eder. 1217 numaralı lastik 2017 yılının 12. Haftasında üretilmiş demektir. Üretim yılı çok eski değilse fiyatı etkileyen bir unsur değildir, bu yüzden mümkün olduğunca satın aldığınız tarihe en yakın tarihte üretilmiş olan lastiği seçmeye çalışın.
2005 yılının 9. haftasında üretilmiştir.
LASTİKLERİN BAKIMI
Lastiklerimizin havasını 15 ila 30 gün arasında kontrol etmeniz hem cebinize hem de sürüş güvenliğinize katkı yapar. Aracınıza uygun lastik basıncını internetten veya lastikçinizden öğrenebilirsiniz. Benzin almak için istasyona uğradığınızda lastiklerinizin basıncını da uygun seviyeye getirmeniz önerilir. Uygun lastik basıncı lastik ömrüne de katkı yapar. Lastiklerinizin hava basınçlarını soğukken kontrol etmelisiniz, eğer istasyon size uzaksa veya yolculuk esnasında kontrol etmeniz gerekirse aracınızın standart basınç seviyesine +4 PSI ekleyerek kontrolünüzü yapınız.
Lastiklerinizi değiştirdiğinizde sübaplarını da değiştirirseniz lastiğinizin uygun basınçta daha uzun süre kalmasını sağlamış olursunuz.
Hava sıcaklıklarının 7 derece sınırını geçtiği anda kışlık lastiklerinizi yazlık olanlarla değiştirmelisiniz. Kışlık lastiklerin sürtünmesi 7 derecenin üstünde daha da artarak hem yakıt sarfiyatını arttırır hem de ömürlerini kısaltır. Lastiklerini jantlarıyla beraber saklıyorsanız dik konumda, jantlarından ayırarak saklıyorsanız yatık konumda serin, gün ışığı görmeyen kapalı ve kuru bir ortamda saklayınız.
Lastiklerinizi nitrojen ile şişirtmeniz lastiklerinizin ömrünü uzatır. Lastiğinizi içerden yıpratan oksijen ile teması kesildiği için daha uzun ömürlü olacaktır. Aynı zamanda daha geç ısınan lastiklerinizin yakıt tasarrufuna da katkısı olacaktır. Ancak bu muhtemelen nitrojene verdiğiniz tutarı karşılamayacaktır.
İyi yolculuklar...