Pusula Neden Kuzeyi Gösterir, Dünyanın Manyetik Alanı Nedir?

Pusulanın neden kuzeyi gösterdiği konusu esasen bilimin tam olarak çözebildiği bir konu değildir. Pusula neden kuzeyi gösterdiği üzerine sadece tahminler söz konusudur. Zira dünya üzerinde insan eliyle ulaşılabilmiş en derin nokta ( Kola kuyusu ) hali hazırda sadece 12 km derinliktedir. Dünyamızı anlama konusunda insanoğlu araştırmalarına devam etmektedir.

Dünyanın merkezinde, çekirdek kısmında demir ve nikel elementlerinin olduğu tahmin edilmektedir. 5700 °C de sıcaklıkta erimiş halde bulunan bu elementlerin mevcudiyeti, okyanusların etkisi, dünyanın süratle dönmesi ile birlikte meydana gelen domino etkisi hep birlikte dünyayı adeta devasa bir mıknatısa dönüştürmüştür. Her mıknatısın artı ve eksi kutupları olduğu gibi bu dev dünya mıknatısının da artı ve eksi kutupları vardır. Bu kutuplar dünyanın kuzey ve güney kısımlarıdır. Dünya üzerinde manyetik kutup ve coğrafi kutup olarak iki kutup tanımından bahsetmek mümkündür. Cep telefonu pusula uygulamalarının manyetik kuzey ve coğrafi kuzey olarak gösterdiği kavramlar tam olarak bu konu ile ilgilidir. İlginçtir ki pusulanın gösterdiği kutuplar coğrafi kutuplar değildir. (Coğrafi Kutup:90’ ıncı derece kuzey ve güney enlemleri) Unutulmamalıdır ki pusulanın uçları her zaman "manyetik kutupları" gösterir. Ve manyetik kutuplar dünya üzerinde her yıl yer değiştirir. Manyetik kutuptan coğrafi kutba ulaşılmak istenirse konumuna göre 7 derecelik ayarlama yapmak gerekir.

Dolayısıyla pusulanın kırmızı renkli ucunun gösterdiği kuzey yönü devamlı takip edilirse coğrafi kutba ulaşmak mümkün değildir. İki enlem arası mesafenin 111 km olduğu düşünüldüğünde 7 derecelik fark ile coğrafi kutuptan kilometrelerce uzaktaki bir noktaya yani manyetik kutba varmış olunur. Bunun yanı sıra ilginçtir ki manyetik kutuplar sürekli yer değiştirir ve yılın aynı zamanında devamlı aynı noktaya gelmez. Dolayısıyla bilimin ifade ettiği manyetik kutupların sabit olmadığıdır.

Örneğin geçen 20.yüzyılda manyetik kutupların toplamda 1100 km yer değiştirdiği gözlemlemiştir. 1998 verilerine göre de güney yarım küredeki manyetik kutup 64.6 derece güney enlemi ve 138.5 dereceli doğu boylamı üzerinde iken, 2001 yılın verilerine göre ise, kuzey yarımküredeki manyetik kutup 81.3 kuzey ve 114.4 batı koordinatlarında olduğu saptanmıştır.

Yıllar İtibariyle Dünyanın Manyetik Kutuplarının Koordinatları

Manyetik Alanını Yıllar İtibariyle Sapmasına İlişkin Infografik

Bilim insanları bu yer değiştirmenin nedenini henüz bulabilmiş değildir. Güney ve kuzey manyetik kutuplar yıllar itibari ile geldikleri koordinatlar kuzey ve güney kısımlarında simetrik olarak tam karşılıklı hizalanmadığı da ayrı bir gerçek olarak karşımıza çıkmaktadır.

Önemli bir konu olarak karşımıza çıkmasa da manyetizma açısından kuzey kutup dolaylarında bulunan manyetik kutup aslında güney manyetik kutuptur. Aynı şekilde güney coğrafi kutup dolaylarında bulunan manyetik kutup ise kuzey manyetik kutuptur. Bu sadece manyetizma açısından böyle olup bu durum pusula kullanımında bir sorun teşkil etmez.