Turbo Dizel Araçlar: Uzun Ömürlü Kullanım için Mutlaka Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Dizel araçların satışlarının artmasının nedenleri arasında 2004 yılında piyasaya sürülen düşük kükürtlü dizel yakıtlardır. Yeni nesil dizel araçlarda kullanılan düşük kükürtlü dizel yakıtlar Avrupa Birliği sürecinde Çevre fasıllarının görüşülmesi sonucunda belli bir takvimde Türkiye’de satışa sunulmaya başlanmıştır. 2004 yılında 7000 ppm kükürt oranına sahip kırsal motorinin kükürt oranı 1000 ppm’e indirilirken ayrıca Eurodizel denilen kükürt oranı 500 ppm olan bir dizel yakıt da piyasaya sürülmüştür. Yıllar içinde bu kükürt oranı düşerek en son 2011 yılında 10 ppm oranına kadar gerilemiştir.
Dizel motorlara zarar veren kükürt oranı düştükçe bakım ve sürdürme masrafları neredeyse benzinli araçlarla aynı duruma gelen yeni nesil dizel motorlar yaygınlaşmaya başlamıştır. Dizel motorlara turbo sisteminin eklenmesiyle performans ve ekonomi olarak daha cazip hale gelmişlerdir. Turbo sistemi, dizel araçlara aynı benzinli araçlar gibi seri hareket edebilme kabiliyeti kazandırmıştır. Yeni teknolojilerle dizel motorların çıkardığı gürültü seviyeleri düşürülerek kabin içi yalıtımların daha iyileştirilmesi dizel motorların tercih edilmelerini arttırmıştır.
Turbo dizel bir araç kullanıyorsanız veya almayı düşünüyorsanız, turbo hakkında bilmeniz gereken pratik bilgiler yazımızda derlenmiştir.
Turbo, dizel motorlarda bulunan kompresör ve tribün yardımıyla ortamdaki temiz havayı çekerek basınçlı bir şekilde motora gönderir. Temel çalışma mantığı bu şekildedir. Motora daha fazla ve basınçlı temiz hava girişi daha fazla yakıtın sağlıklı bir şekilde yanmasına ve motorun daha atak bir şekilde ivmelenmesine sebep olur.
Turbo dizel motora sahip araçların sağlıklı, performanslı, ekonomik ve uzun ömürlü olabilmesi için kullanımda dikkat edilmesi gereken bazı hususlar vardır. Bunları maddeler halinde sayacak olursak;
1. Turbo dizel motorlarda maksimum tork değerinin yakalandığı devir aralığı bulunmaktadır. Araçtan araca değişmekle beraber genel olarak 1750 devir/dakika ile 3750 d/d arasında gerçekleşir. Aracımızın 1750 devir seviyesini geçtiği andan itibaren hızlı bir şekilde öne doğru hareketlendiğini hissedebilirsiniz. Bu devirden itibaren turbo maksimum katkıyı vermeye başlar bu performans artışı 3750 devire kadar ilk hızlanmadaki gibi hissedilemese de aynı şekilde devam eder. Aracınızın motoruna daha fazla temiz hava girişi olması yakıtın sağlıklı bir şekilde yanmasını sağlar. Bu sağlıklı yanma, performans artışı ile beraber yakıt ekonomisini de sağlar. Aracınızın 1750 devir ile 3750 devir arasında kullanılması en sağlıklı, ekonomik ve performanslı sürüşü sağlar. 1750 devir turbonun devreye girdiği an değildir, turbo araba çalıştığı andan itibaren devrededir. 1750 devir geçirdiğinde maksimum tork üretilmeye başlandığı için turbonun etkisini hissetmeye başlarsınız.
2. Turbo dizel araçlar çalıştırılmadan önce gösterge tablosundaki ısıtıcıya ait uyarı ışığının sönmesini beklemeniz gerekir. Bunun sebebi ısıtıcıların devreye girerek yakıtı çalışmaya uygun sıcaklığa getirmesini beklemektir. Özellikle kış aylarında motor ve turbonun sağlıklı ve uzun ömürlü olması için bu bekleme çok önemlidir. Bu bekleme 5-6 saniye ancak sürer. Yaz aylarında bu süre daha da düşecektir.
3. Aracınızı çalıştırdıktan sonra hemen hareket ettirmeyin, bir süre rolantide çalıştırarak motorunuzun yağlanmasını bekleyin. Bu bekleme süresi hava sıcaklığına göre 1-2 dakikadır.
4. Aracın çalıştırılması kadar motorun uygun çalışma sıcaklığına gelene kadar yüksek devirlerde kullanılmaması gereklidir. Aracınızın uygun devirlerde kulanılması motorunuzun ve turbonuzun yıpranmasını önleyecektir. Genelde ilk 1-2 km. boyunca 2 veya 3. viteste 2000 devir seviyelerinde sakin bir sürüş yapılması motorunuzun ve turbonuzun sağlıklı çalışması için yeterli olacaktır. Aracınızı ilk çalıştırdığınızda rotanızı yukarı eğimli yollardan kaçınarak da koruyabilirsiniz.
5. Turbo yakıt ekonomisine de katkı yapar. Bu ekonomiyi yakalayabilmek için maksimum tork aralığı olan 1750 devir ile 3750 devir arasında bir sürüş yapmak gerekir. Aracınızı sürekli değişken hızlarla kullanmak yerine sabit hızla ve 1750 devirin biraz üstünde yapacağınız sürüşlerde, yakıt ekonominiz en üst seviyeye çıkacaktır. Tabiki yolun durumu tüketimi etkileyecektir ve yukarı eğimli yollarda bu bu sürüş şeklini koruyamazsınız.
6. Aracınızı çalıştırmanız ve ilk sürüş kadar aracınızın stop edilmesi de çok önemlidir. Uzun süreli yolculuklarda aracınız yüksek devirlerde uzun süre kullanıldığı için aracınızı park ettikten sonra yolculuk sürenize göre 1-2 dakika rölantide çalıştırdıktan sonra stop etmeniz gerekir. Aracınız stop edildiğinde motorun ve turbonuzun yağlanması durur, fakat turbonuz çok yüksek devirlerde çalıştığı için yavaşlayarak durması zaman alacaktır. Bu yüzden 1-2 dakika rölantide çalışır durumda beklemek hem çalışma hızının normale dönmesini hem de dönüşten kaynaklanan ısının bir miktar düşmesi sağlanarak daha sağlıklı bir şekilde motorunuzun stop edilmesi sağlanır. Bu işlem motorunuzu ve turbonuzu da koruyacaktır. Uzun süreli yolculuk yapmasanızda aracınızı stop etmeden önce 20-30 saniye rölantide çalıştırmanız motorunuzun ve turbonuzun sağlıklı ömrünü arttıracaktır.
7. Yakıt kalitesi turbonun çalışmasını etkilemez ama motorun ömrü ve sağlıklı çalışması için en önemli gerekliliktir. Dizel yakıtlardaki kükürt oranı her ne kadar 10 ppm’in altına da düşmüş olsa da, zaman zaman bazı akaryakıt istasyonlarının vergisi ödenmemiş kaçak akaryakıtı standart yakıtla karıştırarak sattıkları da görülmektedir. Bu yüzden kalitesinden emin olmadığınız istasyonlardan veya uzun yolculuklarda şehirler arası yollarda mümkün olduğu kadar yakıt almamaya özen göstermelisiniz. Almak zorunda kalırsanız da en yakın güvenilir istasyona kadar gidebilecek miktarda almanız aracınızın motorunu olası risklere karşı koruyacaktır.
8. Aracınızı 2000 devrin biraz üzerinde kullanmanız, vites değişimlerini 2500 devrin biraz üzerinde yapmanız yakıt ekonomisine olumlu katkı yapacaktır. Bu devirler düz yollarda böyle olmakla birlikte eğimli yollarda aşağıya veya yukarıya doğru değişim gösterebilir. Aracınızı kullanan olarak en uygun sürüş deneyimini kendiniz de zamanla belirleyebilirsiniz. Genel olarak sürücüler arasında konuşulan “Dizel araçlar devirli kullanılır.” ifadesi yeni nesil dizel araçlar için geçerli değildir. Bu sadece yakıt tüketimini arttırır.