Turgut Uyar

TURGUT UYAR KİMDİR?

Şair Turgut Uyar , 1926 Ankara doğumludur. İlkokul eğitimini babasının memuriyet yaptığı yerler olan İstanbul ve Eskişehir'de tamamladı.

Daha sonra Konya Askeri Ortaokulu, Bursa Işıklar Askeri Havacılık Lisesini ve Askeri Memurlar Okulu'nu bitirdi. Ardahan, Samsun ve Ankara'da personel subayı olarak bir süre görev yaptı.

İlk evliliğini Yezdan Şener ile yaparak 18 yaşında baba olan Uyar'ın bu evlilikten Semiramis, Şeyda ve Tunga isimli çocukları oldu.

Zorunlu hizmetini bitirdikten sonra 1958 yılında istifa ederek Türkiye Selüloz ve Kağıt Sanayisinde (SEKA) Ankara şubesinde ve Sanayi Bakanlığında çalıştı. 1969'da emekliye ayrılarak İstanbul’ a yerleşti. 1969'da yazar Tomris Uyar' la ikinci evliliğini yaptı. Bu evlilikten Hayri Turgut adında bir erkek çocukları oldu.

1960 öncelerinde Orhan Veli Kanık, Oktay Rifat Horozcu, Melih Cevdet Anday’a atfedilen Garip Akım Şiir Hareketine nam-ı diğer Birinci Yeni Şiir Akımına tepki olarak İkinci Yeni Şiir Hareketi adlı bir hareket ortaya çıktı.

İkinci Yeni Şiir Hareketinde İlhan Berk, Cemal Süreya, Edip Cansever, Turgut Uyar , Sezai Karakoç, Ece Ayhan, Ülkü Tamer akımın belli başlı şairleriydi.

Turgut Uyar “Yad” isimli ilk şiirini 1947 yılında Yedigün dergisinde yazmıştır. İlk şiir kitabını 1949 yılında yazdığı “Arz-ı Hal” olup Kaynak yayınlarından çıkmıştır.

1948'de Kaynak dergisinin düzenlediği bir şiir yarışmasında ikinci oldu. Yarışmadan sonra, yarışma seçim kurul üyeliğinde bulunan şair Nurullah Ataç kendisinin ileride çok iyi bir şair olacağını anlaşmıştı.

Daha sonra 1952 yılında ikinci kitabı olan ve önsözünü Nurullah Ataç’ın yazdığı “Türkiyem” adlı kitabı yazmış ve o dönemlerde ünlü şairlerin kitaplarını yayınlayan yayınevlerinden biri olan Varlık Yayınlarından çıkmıştır. Turgut Uyar Arz-ı Hal ve Türkiyem hece ölçüsüyle yazmış ve toplumsal konuları işlemiştir.

1959 yılına geldiğimizde yenileşmenin, modernleşmenin belirgin izlerini taşıyan ve bir dönüm noktası olarak görülen meşhur şiiri “Göğe Bakma Durağı” nın yer aldığı ve birey-toplum ilişkisini anlattığı “Dünyanın En Güzel Arabistanı” adlı kitabını yayınlamıştır.

Yazmış olduğu diğer eserler arasında;

1962 yılında Tütünler Islak

1968 yılında Her Pazartesi

1970 yılında Divan

1974 yılında Toplandılar

1982 yılında Kayayı Delen İncir isimli kitaplarını yayınlamıştır.

Bu kitaplarının bir çoğunda ödüller almıştır.

Turgut Uyar şiirlerinde ayrılık, aşk, ölüm konularını edindiği gözlemler sonucu ustalıkla işlemiştir.

22 Ağustos 1985'te siroz hastalığı nedeniyle yaşamını yitirmiştir.

Uyar'ın şiirleri İngilizce, Fransızca ve Sırpçaya çevrilmiştir.

İlk Şiiri:

YAD

Güzel günlerim vardı yağmurlarla ıslanan,
Ve güzel gecelerim masallarla dopdolu.
Her şey, her şey güzeldi, gözyaşı, dünya, zaman,
Böğürtlen topladığım ıssız, tozlu köy yolu,
Güzel günlerim vardı yağmurlarla ıslanan.

Ufacık korumuzda dolaşırdım korkuyla,
Ve Allahı arardım serçe yuvalarında,
Bulamayınca dua yollardım akan suyla,
Göğü bulutlar saran bahar havalarında,
Dolaşırdım ufacık korumuzda korkuyla.

Seyrederdim göklerde her gün büyüyen ayı.
Ve kale duvarından yıkık mezarlıkları,
Bana korkunç bir devi hatırlatan kayayı.
Ve annemin taktığı mavi nazarlıkları,
Seyrederdim göklerde her gün büyüyen ayı.

Odanın ortasında yanan petrol lâmbası,
Ve bazan şimşeklerle aydınlanan geceler.
Bacamızın üstünde duran leylek yuvası,
Ne güzeldi ne güzel masallar, bilmeceler.
Odanın ortasında yanan petrol lâmbası.

Neş'elerim geride kaldı eski günlerde,
Güzel günlerim vardı yağmurlarla ıslanan,
O doğduğum diyarda, o kuru ıssız yerde,
Petrol değil masaldı lâmbalarında yanan
Neş'elerim geride kaldı eski günlerde...