Yunan Mitolojisi: Tanrılar, Tanrıçalar ve Ana Karakterler

Tükettiğimiz pek çok ürün ismini Yunan mitolojisinden almaktadır. Örneğin, dev bir spor ürünleri markası olan Nike, aslında zafer tanrıçasının adaşıdır ve Amazon.com sitesinin ismi efsanevi kadın savaşçılardan gelir. Amerikan Lise, kolej ve profesyonel spor takımlarının (Titans, Spartans ve Trojans gibi) birçoğu da isimlerini mitolojik kaynaklardan seçmişler.

Şair ve bilim adamı Robert Graves 1955'te "Mitolojilerin iki temel işlevi vardır: İlki, çocukların sormuş oldukları "Dünyayı kim yarattı? Nasıl sona erecek? İlk insan kimdi? Ruhlar ölümden sonra nereye gidiyor?" gibi garip sorulara cevap bulmaktır.” İkinci işlevi ise, varolan bir toplumsal sistemi korumak ve dinsel ayinler ile töreleri açıklayabilmedir."

Antik Yunan'da tanrı ve tanrıçalar ile kahramanlar ve canavarlar hakkındaki hikayeler günlük yaşamın önemli bir parçasıydı. Dini ritüellerden başlayıp etraflarını çevreleyen havaya kadar her şeyi mitolojiyle açıkladılar ve yaşadıkları dünyayı anlamlandırmaya çalıştılar.

Yunan mitolojisinde geçen karakterleri ve onların öykülerini anlatan Hıristiyanlık’taki İncil ya da Hinduizm’deki Veda gibi tek bir orijinal metin yoktur. Bunun yerine, en eski Yunan mitolojileri Bronz Çağı'nda başlayan bir sözlü geleneğin bir parçasıydı. Mitolojilerdeki olayların akışı ve içerikleri, antik ve klasik dönemler boyunca yazılı edebiyata parça parça girdi. Örneğin Homeros'un 8. yüzyılda yazdığı İlyada ve Odysseia destanlarında geçen (mitolojik) Truva Savaşı hikayesinde, tanrılar ve tanrıçalar arasındaki bir savaş sanki insanların arasında geçen bir savaş gibi anlatılır. Homeros, bu savaşın ana karakterleri olan tanrı ve tanrıçaları hikayesinde açıkça anlatmaz, çünkü okuyucular ve dinleyiciler zaten geçmişten gelen kültürlerinin bir parçası olarak onları çok iyi bilirler.

M.Ö. 700 civarında, şair Hesiod'un Teogonyası, Yunan mitolojisinin ilk yazılı kozmografisi ya da kökenlerinin anlatıldığı kaynak olma özelliğini taşır. Theogonya, evrenin hiçlikten (Kaos) varoluşa giden hikayesini anlatıyor ve soyları Gaia'dan (Dünya) , Ouranos'tan (Gökyüzü) , Pontos (Deniz) ve Tartaros (Yeraltı Dünyası) ’dan gelen ve Kaos ile evrimleşen kahramanların, canavarların, tanrıların ve tanrıçaların detaylı bir şekilde soy ağaçlarını anlatır.

Daha sonra Yunan yazarları ve sanatçıları bu kaynakları kendi eserlerinde detaylandırarak kullanmışlardır. Örneğin mitolojik figürler ve olaylar, Aeschylus, Sophocles ve Euripides'in 5. Yüzyılda sergiledikleri oyunlarında ve Pindar'ın lirik şiirlerinde görülür. M.Ö. 2. yüzyıl Yunan mitografisi (Mitoloji Yazarı) Atinalı Apollodorus ve M.Ö. 1. yüzyıl Roma tarihçisi Gaius Julius Hyginus gibi yazarlar o dönem halkları için eski efsaneleri ve mitolojik olayları derlediler.

Yunan Mitolojisi: Olimpos Dağı

Yunan mitolojisinin merkezinde, Yunanistan'ın en yüksek dağı olan Olimpos Dağı'nda yaşadığı söylenen tanrılar yer almaktadır. Bulundukları bu yüksek konumdan insanların hayatlarını her alanda yönetirler. Olimpos tanrıları ve tanrıçaları, insanlara benziyorlardı. Fakat istediklerinde kendilerini hayvanlara veya başka şeylere dönüştürebiliyorlardı. Birçok mitolojik efsanede anlatıldığına göre insanların zaaflarına ve tutkularına karşı savunmasızlardı.

Olimpos Dağı’nda yaşadığına inanılan 12 büyük Tanrı:

· Zeus (Jüpiter, Roma mitolojisinde) : Tüm Tanrıların kralı (ve birçoğunun babası) ve Hava, Kanun ve Kader Tanrısı

· Hera (Juno) : Tanrıların Tanrıçası, Kadın ve Evlilik Tanrıçası

· Afrodit (Venüs) : Güzellik ve Aşk Tanrıçası

· Apollo (Apollo) : Kehanet, Müzik, Şiir ve Bilgi Tanrısı

· Ares (Mars) : Savaş Tanrısı

· Artemis (Diana) : Av, Hayvan ve Doğum Tanrıçası

· Athena (Minerva) : Bilgelik ve Savunma Tanrıçası

· Demeter (Ceres) : Tarım ve Tahıl Tanrıçası

· Dionysos (Baküs) : Şarap, Zevk ve Şenlik Tanrısı

· Hephaistos (Vulcan) : Ateş, Metalcilik ve Heykel Tanrısı

· Hermes (Merkür) : Seyahat, Misafirperverlik ve Ticaret Tanrısı ve Zeus'un kişisel habercisi

· Poseidon (Neptün) : Deniz Tanrısı

Olimpos Dağında yaşamayan fakat bazen orada olan diğer Tanrı ve Tanrıçalar:

· Hades (Pluto) : Yeraltı Dünyasının Tanrısı

· Hestia (Vesta) : Ev ve Aile Tanrıçası

· Eros (Cupid) : Seks Tanrısı ve Afrodit’in Gözdesi

Bununla birlikte, Yunan mitolojisi sadece Tanrı ve Tanrıçaların hikayelerini anlatmaz. İnsan kahramanlar da Yunan Mitolojisinde en az Tanrılar kadar önemlidir.

Herakles : Kral Eurystheus için 12 imkansız görevi tamamlayan maceraperest (Onun bu başarısı nedeniyle ona tanrı gibi tapılır)

Pandora : Merakı insanlığa kötülük getiren ilk kadın

Piratmalion : Fildişi heykele aşık olan kral

Arachne : Küstahlığı için örümceğe dönüştürülen dokumacı

Ganymede : Yakışıklı Truva prensi, tanrıların yardımcısı olur

Midas : Dokunduklarını altına çevirebilen kral

Narcissus : Kendi düşüncesine aşık olan genç adam

Hikayelerde yer alan Canavarlar ve hibridler (insan-hayvan formları) de Yunan Mitolojisinde önemlidirler.

Kanatlı at Pegasus, At Adam Centaur, Aslan Kadın Sphinx ve Kuş Kadın Harpies, Tek Gözlü Dev Cyclops, Otomatlar (Hephaistos tarafından canlandırılan metal yaratıklar) , Mantıkerler ve tek boynuzlu atlar, Gorgons, pigmiler, minotaurlar, satyrlar ve her çeşit ejderhalar.

Bu canlıların birçoğunun hikayeleri tanrılar, tanrıçalar ve kahramanlar kadar iyi bilinir.

Yunan mitolojisinin karakterleri, hikayeleri, temaları ve dersleri binlerce yıldır sanat ve edebiyatı şekillendirmektedir. Botticelli'nin Venüs'ün Doğuşu ve Raphael'in Galatea'nın Zaferi gibi Rönesans resimlerinde ve Dante'nin Cehennem adlı kitabında; Romantik şiirlerde ve opera metinlerinde; Ve daha pek çok yeni yazılan romanlar, oyunlar ve filmlerde; görülürler.

Kaynak: www.history.com